قطعا بر شما پوشیده نیست که فرش دستباف ایرانی در همه جای جهان به نام و معروف است. هالی از لطف نیست بدانیم قدیمی ترین فرشی کع در جهان موجود است و یافت شده مربوط به کشور ایران می باشد. حال در بین فرش های دستباف ایرانی میخواهیم کمی درباره ی فرش دستباف کاشان صحبت کنیم.
در خصوص فرش دستباف بخواهیم بدانیم، همان فرش هایی هستند که توسط بافنده ها و هنرمندان گره به گره بافته و ایجاد می شوند. و نشان دهنده ی تمام هنر و ذوق این افراد می باشند.
فرش دستباف کاشان در سه دسته ی اصلی به نام های :
ترنج ، خشتي و افشان با استفاده از دستگاه و دارهای قالی بافته می شوند . در بین این سه دسته لچک ترنج بسیار پر طرفدار در بین افراد در سرتاسر دنیا بوده و منبع در آمد بسیار خوبی در بین آثار نساجی کاشان می باشد.
که مي‌توان ادعا داشت فرش ترنجی در اکثر خانه هاي ايرانيان وجود دارد از انواع فرش کاشان باشد . حاشيه هاي پهن در چهار طرف فرش و وجود طرحي بيضي يا دايره وار در ميان آن از نگاره های مختص ترنج و ویژگی اصیل فرش دستبافت است . استقبال زیاد ناشی از نگاره های متقارنی است که در چهار ربع فرش قرار گرفته و همگی به سمت محراب به عنوان نقطه تمرکز جمع شده اند . ترنج برگرفته از معماري ساختمان‌هايی ست که در آخر دوره اشکانيان شهرت فراوانی داشتند و بر سردر ایوان و حياط ساختمان‌هاي دوره اشکانیان گچ بری می شدند . لچک هایي در اطراف فرش وجود دارد که نماد باغچه هاي سرسبز خانه های قدیمی است که خانواده ها را دور هم جمع می کرده ، همچنین محراب یا ترنج را می توان به حوض وسط حیاط که به شکل بیضی یا دایره ساخته می شده است نیز نسبت داد .
در طرح های افشان که بعدها بوجود آمد و توانست دسته ای از فرشهای دستبافت کاشان را به خود اختصاص دهد ، ویژگی بارز آن این است که لچک و ترنج از نقشه حذف شدند اما حاشیه حفظ شد و باقی ماند . طرح افشان همانطور که از نامش مشخص است افشان و آشفته بوده است ، بدین صورت که در وسط فرش طرحی از گلها با ساقه بلند و پربرگ دیده می شود و در انتها هر شاخه منشعب و شاخه های دیگری بوجود می آیند . در طرح خشتي به عنوان آخرین طرح معروف در حال حاضر به صورت خشت تمام سطح داخلي فرش را پوشانده است . مستطيل‌هاي مساوي شبیه به خشت فرش را به چند قسمت تقسيم کرده که در درون هر خشت نقشي متفاوت دیده می شود . نقوش درون خشت ها به هیچ عنوان تکراری و متقارن نیستند بلکه عدم تقارن و متفاوت بودن هر مستطیل نشانه مرغوبیت و ارزش بیشتر این محصول است . طرح های نام برده از معروفترین انواع فرشهای دستبافت کاشان هستند اما به این سه دسته محدود نمی شوند میتوان از انواع آن به گبه ، فرش‌هاي ترکمن و غیره اشاره کرد .
