همه ی ما اصفهان را به عنوان مهد هنر، فرهنگ و تمدن می شناسیم. در بین تمام کار های سنتی و دستی رایج و معروف شهر اصفهان ، فرش دستباف آن نیز از شهرت خاصی برخوردار است. فرش دستباف اصفهان قدمت چند صد ساله دارد. طبق شواهد موجود، قدمت آن به سده شانزده میلادی بر میگردد.
درست در زمان سلطنت حکومت صفوی این هنر به اوج شکوفایی و پیشرفت خود رسید. در بین شاهان صفوی شاه عباس که بسیار کارهای هنری را مورد احترام و توجه خود قرار میداد، به حمایت از کار قالی بافی نیز پرداخت. پس در کارگا های شاهی علاوه بر فعالیت سایر هنرمندان در حرفه های قلم زنی ،خاتم کاری و… قالی بافان نیز مشغول به بافت قالی های دستباف با طرح های بسیار ظریف و هنرمندانه و ابریشمی شدند. آوازه ی این فرش ها در سرتاسر کشورها پیچید و طرفداران زیادی پیدا کرد. در این دوره با تغییر پایتخت حکومت از شهر قزوین به اصفهان، این هنر مورد توجه بسیار قرار گرفت و افراد و استادان زیادی برای قالی بافی به این شهر آمدند. دوران حکومت شاه عباس صفوی را عصر طلایی قالی بافی ایران نامیده اند.
همانطور که گفته شد شاه عباس توجه بسیار بر هنر قالی بافی داشت. کارگاههای قالی بافی بین چهل ستون و میدان شاه ، در نزدیکی قصر ها قرار داشتند. و خود شخص شاه عباس بر کار آن ها نظارت داشت و کیفیت کار را در تمام زمینه های طرح و نفش و مواد اولیه بررسی میکرد.
اما با سقوط دولت صفوی، هنر قالی بافی نیز دچار ضعف گردید. علی الخصوص پس از وقوع جنگ ها و درگیری های مختلف دیگر بافندگان نیز کم کم کارشان را رها کردند و به دنبال کار و مکانی بهتر ، اصفهان را ترک کردند.
پس از جنگ جهانی دوم دوباره با پیشرفت تکنولوژی و تغییر طرح ها، قایل اصفخان مورد توجه همگان قرار گرفته و همه را شگفت زده کرد. طرح‌های ترنج، لچک و اسلیمی فرش‌های دستباف اصفهان، جزء پرطرفدارترین قالی‌های جهان بوده و هنوز هم هست.
مشخصات فرش دستبافت
دارای تاروپود باشد.
پرز داشته باشد.
پرزها دور تارها گره‌خورده باشند.
مواد استفاده شده در فرش های دستباف اصفهان
- فرش پشمی: این نوع فرش بیشتر در میان عشایر رواج داشته و بافته می‌شده است.
- فرش گل‌ابریشم: فرش‌هایی که پرز و چله آن از ابریشم باشد، تمام ابریشم نامیده می‌شوند.
- فرش تمام ابریشم: معمولاً چله این نوع فرش‌ها از ابریشم بوده و برای دور حاشیه‌ها و نقش‌ها از ابریشم استفاده می‌شده است.
- فرش کف ابریشم: در این نوع فرش‌ها، به‌جای پرز پشمی، از پرز ابریشم استفاده می‌شد.
- فرش سوف: در این نوع قالی دستبافت، گل‌بوته‌ها پرزدار بوده و زمینه آن از پود ضخیم تشکیل‌شده است.
